มีคำถามชวนสูบและสืดเรื่องมอระกู่ว่าเคยเสพบ้างไหม? ผมงงอยู่นาน เพราะไม่คิดว่าจะได้รับคำถามมีเสน่ห์อย่างนี้ เมื่อตั้งหลักได้จึงบอกว่านอกจากไม่เคยเสพแล้ว ยังไม่เคยเห็นจริงว่าคืออะไร? รูปร่างหน้าตายังไง? ที่ได้ยินชื่อก็มาจากอ่านจดหมายเหตุลาลูแบร์ว่ามอระกู่เป็นของแขกมัวร์ หรือชาวอาหรับยุคอยุธยา มีลายเส้นวาดไว้ตั้งแต่แผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์ในจดหมายเหตุลาลูแบร์ (ราชทูตจากราชสำนักฝรั่งเศส) แขกมัวร์ ลาลูแบร์อธิบายในวงเล็บว่า “(ข้าพเจ้าเรียกว่า มัวร์ (Mores) ตามอย่างสเปญ มิได้หมายถึงพวกแขกนิโกร แต่เป็นแขกชาติอาหรับนับถือศาสนาพระมะหะหมัด ซึ่งบรรพบุรุษของเราเรียกว่าแขกสาระเซ็น และแขกชาตินี้แผ่ซ่านอยู่ในที่ต่างๆ เกือบทั่วทวีปยุโรป)” ข้อความในจดหมายเหตุลาลูแบร์ แปลโดย สันต์ ท. โกมลบุตร (สันต์ เทวรักษ์) สำนักพิมพ์ก้าวหน้า พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ. 2510 จะคัดมาดังต่อไปนี้ “เครื่องสูบยา ซึ่งพวกแขกมัวร์ที่อยู่ในสยามใช้กันอยู่ ชาวมัวร์มีขวดทำด้วยแก้วรูปร่างเหมือนอย่างคนโทน้ำของเรา นอกจากมีตีนเชิงเพื่อให้ตั้งอยู่ได้มั่นคงยิ่งขึ้นเท่านั้น เขารินน้ำเติมลงไปในขวดแก้วนั้นครึ่งหนึ่ง แล้วเอาหลอดทำด้วยเงินแถบสักหลาดเพื่อให้จุกได้สนิท สอดเข้าไปในคอขวดอันมีขนาดเท่ากันหมดแต่ค่อนข้างยาว แต่หลอดเงินนี้สอดเข้าไปในคอขวดราวสัก 2 นิ้วเท่านั้น แม้จะมีความยาวตั้งครึ่งฟุต ที่บนยอดขวดนั้นมีถ้วยทำด้วยเงินหรือกระเบื้องเคลือบ ก้นถ้วยเจาะเป็นรูเชื่อมเข้ากับหลอดถ้วยนี้แลเป็นที่ใส่ยาเส้น และบนยาเส้นนี้ก็ใส่ถ่านไฟแดงเข้าไว้ ทางด้านข้างของหลอดนั้นเล่าก็มีหลอดขนาดย่อมกว่าอีกอันหนึ่งเสริมรูปร่างเหมือนหัวนมยางที่เด็ดดูด หรือจะพูดให้ถูกก็ว่าเป็นหลอดเล็กที่สอดเข้าไปในหลอดใหญ่ทางด้านข้าง และทอดลงไปในหลอดอันใหญ่ด้วยความยาวเท่าๆ กัน แต่พอครือๆ ไม่เต็มช่องเนื้อที่ ปล่อยให้มีช่องว่างสำหรับเป็นทางเดินของควันยาเส้นอันถูกเผาอยู่ในถ้วยกระเบื้องให้ลงไปสู่ในขวด ที่ปลายหลอดเล็กด้านล่างนั้น […]
The post สุจิตต์ วงษ์เทศ : มอระกู่ เครื่องสูบยาของอาหรับ ยุคอยุธยา appeared first on มติชนออนไลน์.